Het politieke landschap van Nederland is in beweging. Met veel nieuwkomers in de Tweede Kamer, een ingewikkelde formatiepuzzel en grote thema’s op de agenda. Hoe werkt dat nu allemaal? Hoe ziet zo’n formatie er achter de schermen uit? En ook: welke kansen biedt dat onze regio? Het komt allemaal voorbij in de workshop ‘Achter de schermen in politiek Den Haag’.
Niet de minste gastsprekers zijn voor deze workshop uitgenodigd. Alexander van Kessel, vooraanstaand formatiespecialist en als senior onderzoeker verbonden aan het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis aan de Radboud Universiteit. Hij was bijvoorbeeld betrokken bij de evaluatie van de kabinetsformatie van 2021-2022 in opdracht van het presidium van de Tweede Kamer. Fred Teeven kijkt terug op een lange staat van dienst in Den Haag en is nog altijd een prominent VVD-lid. Tegenwoordig is hij adviseert hij als partner bij Meines Holla & Partners bedrijven en organisaties. Daar waar Van Kessel het thema vanaf de wetenschappelijke kant en het historisch perspectief kan belichten, doet Teeven dat vanuit de praktijkkant. Het blijkt tijdens het regiocongres een goede combinatie.
Op het netvlies
Onder leiding van Nelly Kalfs, burgemeester van de gemeente Lingewaard en lid van het dagelijks bestuur van de Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen, ontstaat al snel een dynamisch vragenvuur. Uiteraard nadat beide gastsprekers de aanwezigen eerst trakteren op een korte inleiding. Zo zoomt Van Kessel in op het formatieproces: wat komt daar eigenlijk bij kijken? Teeven haalt anekdotes en herinneringen op uit ‘zijn tijd’ in Den Haag. Hij trekt paralellen met de huidige formatie. Een aspect als timing blijkt bijvoorbeeld belangrijk. Want wil je invloed hebben in Den Haag, is het zinvol je niet alleen te richten op de onderhandelaars. Wend je ook tot de ambtenaren en woordvoerders van de fracties, is het advies. “Al voordat een formatie van start gaat, valt veel te doen. Zorg ervoor dat jouw punten al veel eerder bij de ministeries en politieke partijen bekend zijn. Zorg dat je voor de formatie al op het netvlies staat”, luidt de tip.
Formatietafel
Hoe zinvol is het om als belangenvertegenwoordiger een brief naar de formateur te sturen? Het is een van de vele vragen uit de volle zaal. Over het antwoord zijn Van Kessel en Teeven het niet helemaal eens. “Deze brieven komen op de stapel, je doet het vooral voor je eigen achterban”, meent Van Kessel. Teeven ziet dat anders: “Het hangt ook af van de soort formatie en je bredere inzet. Het kan maar zo gebeuren dat een brief dan toch op de formatietafel komt.” Hoewel dat zeker niet voor alle brieven geldt, bestaat wel degelijk de kans dat de brief en jouw belang aandacht krijgt. Toch is het advies ook hier om niet op dat ene paard te wedden. “Zet bijvoorbeeld ook in op de verkiezingsprogramma’s van de politieke partijen”, raadt Van Kessel de aanwezigen aan.
Juiste woordkeuze
De beide sprekers bedienen de aanwezigen van talloze praktische tips. Ook het belang van de juiste woordkeuze komt voorbij. Als voorbeeld dient het thema verduurzaming. Hamer je op het belang van duurzame energie en windmolens? Of kun je het beter hebben over de noodzaak van een stabiel, betrouwbaar en betaalbaar energiesysteem? “Denk goed na over hoe je de boodschap verwoordt. Wie weet krijg je met de tweede boodschap ook de partijen mee die van nature minder hebben met verduurzaming”, klinkt het advies. En krijg je de partijen mee, dan heb je toch ook je eigenlijke punt gemaakt: duurzame energie en windmolens zijn tenslotte onderdeel van een stabiel, betrouwbaar en betaalbaar energiesysteem.
In de luwte
Een thema van heel andere orde: hoe positioneer je je als lobbyist in het formatieproces? Volgens Teeven moet je niet te veel met de actualiteit bemoeien en geen harde uitspraken doen. Hij zegt het met een knipoog. Want zelf werd hij onlangs nog geciteerd in de Telegraaf, toen het ging over de Spreidingswet. Hij legt uit: “Houd altijd in gedachten dat er meer partijen zijn dan jouw voorkeurspartij. Het politieke speelveld kan ook snel weer veranderen. Ook bij andere partijen wil je als lobbyist dat jouw boodschap wordt gehoord.” Van Kessel voegt er de tip aan toe om vooral bij je eigen verhaal te blijven: “Over een jaar kan er weer een kabinet van heel andere samenstelling zitten. Blijf bij je eigen verhaal, anders wordt het ongeloofwaardig.”
Public affairs netwerk
De tijd in deze workshop vliegt voorbij. “We hadden zeker nog een uur kunnen doorgaan”, zegt Jan Hendrik Galdiga van de Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen na afloop. Hij is samen met zijn public affairs collega’s van Alliander en Nexperia een van de organisatoren van deze workshop. Als het aan hem ligt, komt er een vervolg. “Het idee van deze workshop komt vanuit de gedachte dat er op public affairs gebied veel in onze regio gebeurt. Alleen weten wij dat vaak niet van elkaar.” Want ook al heeft iedere organisatie eigen specifieke belangen, er zijn ook zeker zaken in de regio die iedereen aangaan. Bijvoorbeeld op gebied van wonen, werkgelegenheid, mobiliteit en infrastructuur. “Samen optrekken kan dan opeens heel interessant zijn”, zegt hij. Over hoe het vervolg eruitziet, denken de initiatiefnemers nog na. Galdiga tot besluit: “Deze workshop laat in ieder geval grote belangstelling zien. Daarmee is een mooie stap in de richting van het netwerk gezet.”
