We hebben een volgende stap gezet in het versterken van groen en blauw in de regio
Binnen de Groene Metropoolregio vinden we het belangrijk dat we groeien in balans. Niet alleen groei van huizen, wegen en bedrijven, maar ook van natuur, landschap en mogelijkheden om van cultuur en natuur te genieten.
Om dat te kunnen doen, is het belangrijk om te weten welke kansen er zijn om natuur, landschap en cultuurhistorie in onze regio te versterken. In het Rapport ‘Vervlochten Regio’ en het groen-blauw raamwerk en in het regioarrangement hebben we een goede basis gelegd. Ook hebben we in beeld gebracht welke initiatieven en projecten er allemaal zijn op het gebied van het groen en blauw in de regio.
Rapporten van TAUW en Wing
Nu hebben wij met de provincie Gelderland, met hulp van de bureaus TAUW en Wing, een volgende stap gezet. Zij hebben doorgerekend wat de effecten zijn van groenblauwe projecten en ideeën op doelen die Rijk, provincie, waterschappen en Groene Metropoolregio hebben op het gebied van natuur, water en klimaat. Ook hebben ze gekeken hoe ver die initiatieven al zijn. Zijn maatschappelijke organisaties al betrokken om het initiatief verder te brengen? Is er al geld beschikbaar? Zijn er andere doelen dan doelen op het gebied van natuur, water en klimaat waaraan de initiatieven bijdragen, zoals bijvoorbeeld recreatie, verstedelijking en energietransitie?
De uitkomsten van de rapporten
Uit het rapport van TAUW blijkt dat ideeën en initiatieven in de Groene Metropoolregio op het gebied van groen en blauw, veel bijdragen aan doelen op het gebied van natuur, klimaat, water, stikstof en landbouw(transititie). Daarnaast dragen ze ook bij aan andere doelen. Bijvoorbeeld dat er genoeg plekken zijn om te wandelen of te fietsen in de natuur en in het landschap. Een goed voorbeeld van een ontwikkeling die veel bij zou kunnen dragen aan doelen op het gebied van natuur en landbouw(transitie) is de Blauwe Motor bij de stuwwal bij Nijmegen. Sommige van de ontwikkelingen die TAUW en Wing hebben onderzocht zijn al heel ver. Er zijn al veel (landbouw)organisaties bij betrokken die ermee aan de slag willen en soms is er ook al budget voor. Denk bijvoorbeeld aan het gebiedsproces voor het Renkums en Heelsums beekdal en de gebiedsvisie Kop van Malden. Voor andere initiatieven is dat nog niet zo. Wing heeft hier onderzoek naar gedaan en de resultaten daarvan staan in hun rapport.
Wat gaan we met deze rapporten doen?
Met de informatie uit deze rapporten, gaan we een uitvoeringsagenda maken. Dat kunnen en willen we niet alleen. Bij het maken van het rapport Vervlochten regio en bij het opstellen van de rapporten van TAUW en Wing, hebben we al een heleboel organisaties betrokken. Maar tot nu toe nog vooral om informatie op te halen. Nu is het moment gekomen om samen te kijken wat nodig is om ontwikkelingen en initiatieven uit te voeren. Dat zetten we in de uitvoeringsagenda.
Groene Mantel Rijk van Nijmegen
De Groene Mantel is een verborgen parel van de transitie in het landelijk gebied. De afgelopen jaren is hier veel ervaring opgedaan in het gebied, o.a. groenblauwe dooradering en de verbetering van de biodiversiteit in de landbouwgebieden in het Living Lab Ooijpolder i.s.m. met de Radboud Universiteit. In het gebied zijn veel innovatieve organisaties en agrariërs actief. De lokale bestuurders hebben de ambitie om het samengaan van landbouw en groene diensten en natuur op te schalen. Samen met de landbouworganisaties van ZLTO, Collectief Rivierenland en natuurorganisaties werken we toe naar implementatie waarbij korte ketens, nieuwe teelten, groenblauwe dooradering, kruidenrijk grasland, bodemverbetering, waterkwaliteit en nieuwe verdienmodellen voor de landbouw worden getest en verbeterd. De Groene Mantel omvat o.a. de projecten Gebiedsvisie Kop van Malden, Blauwe Motor stuwwal en Living Lab Ooijpolder.
Het middengebied met Park Lingezegen
Dit zien we als belangrijk gebied, dat we nog verder willen doorontwikkelen. Hier is tussen vier gemeenten een succesvolle parkorganisatie opgezet. In het park is ruimte voor combinaties landbouw, nieuwe natuur en recreatie en klimaatadaptatie langs de Linge. Het gebied fungeert als recreatief uitloop gebied voor de verder toenemende verstedelijking. De gemeente heeft daarnaast in aansluiting op het Park Lingezegen een aantal projecten op de plank liggen om het groen en blauw in het middengebied te versterken.
Veluwezoom: natuur- en beekherstel
In de plooien aan de zuidkant van de Veluwe ligt de Veluwezoom (Natura 2000) met een aantal waardevolle beken zoals o.a. de Renkumse en Heelsumse beek en de Soerense beek. De opgave is hier om de beken en beekdalen te herstellen en tegelijkertijd de landbouw in de enclaves meer natuur-inclusief te maken. Hier wordt dan ook een combinatie gemaakt met het cultreel erfgoed met landgoederen. De opgave is om de NOVEX-opgave (Arnhem–Oost) te combineren met het herstel van natuur op de Veluwezoom.
Groen in de stad
In de steden en kernen zal door verdichting een groot deel van de woningbouwgave worden opgepakt. Dit betekent enerzijds dat het landschap gevrijwaard wordt van verstedelijking, anderzijds is er aandacht nodig voor een kwalitatief leefmilieu in de steden en kernen, ook gezien de klimaatverandering en de extremere weersomstandigheden die daarbij komen. Dit betekent dat er in de steden en keren gewerkt wordt aan vergroening en routes naar het landschap.
De Gelderse Poort
Er wordt gewerkt aan de Rijksprogramma's Integraal Riviermanagement (IRM) en Programmatische Aanpak Grote Wateren (PAGW). Klimaatverandering heeft grote impact op het natuurlijk systeem van de rivieren. Voor grotere afvoeren in de winter is meer ruimte nodig en in de zomer vormt laag water een probleem (verdroging en insnijding van de rivier) waardoor de zoetwatervoorziening van Nederland op het spel staat. Maar ook voor de landbouw en de natuur is de steeds vaker voorkomende lage waterstand een probleem. In dit gebied werken we (gemeenten, waterschap, provincie en Rijk) nu al samen aan het Rivierklimaatpark IJsselpoort en aan het gebied bij de Havikerwaard. In dit gebied is het belangrijk dat de Rijksprogramma's IRM/PAGW, NPLG/VLGG en Novex samenwerken om versnelling te brengen in de uitvoering. Er is sprake van stapeling van Rijksdoelen. Door budgetten samen te brengen zijn er kansen om op alle doelen resultaten te halen.
Het Broek in de Liemers
Samen met de betrokken gemeenten, de provincie Gelderland en het Waterschap Rijn en IJssel is een ‘Handelingsperspectief aanpak Droogte Achterhoek en de Liemers’ opgesteld. Vanuit deze belangrijke opgave, mede bedoeld om water en bodem meer sturend te laten zijn, is het Broek als een prioritair gebied aangewezen. We hebben de intentie om voor het gebied ’t Broek een integraal gebiedsproces op te starten. Dit gebied kent meervoudige ruimteclaims en veel agrarische bedrijven waar de uitdaging groot is om keuzes voor de toekomst te maken. Vanuit de opgave landelijk gebied gaat het over: toekomstbestendig maken van de landbouw, realisatie groen blauw-raamwerk en een robuust water- en bodemsysteem (incl. aanpak droogte).
De spreiding van bezoekers over de regio
De natuur in de gebieden zoals de Veluwezoom, Haterse en Overasseltse Vennen en de bossen bij Groesbeek staan erg onder druk. Door het groen-blauw raamwerk te ontwikkelen en te koppelen aan projecten voor recreatie(spreiding) ontstaat er een betere verdeling van de bezoekers over de regio.
Wat we tot nu toe gedaan hebben gebruiken we ook om een bijdrage te leveren in het programma Vitaal landelijk Gebied Gelderland. Meer daarover lees je op de site van de provincie over het VLGG.
Wil je een rapport of de rapporten lezen? Stuur dan een mailtje naar jennifer.lusing@groenemetropoolregio.nl, met daarin een welk(e) rapport(en) je wilt ontvangen.
